ศรีเทพ มรดกโลกของไทย
เมืองโบราณศรีเทพ ตั้งอยู่ที่ตำบลศรีเทพ อำเภอศรีเทพ จังหวัดเพชรบูรณ์ อยู่ในบริเวณเขตที่สูงภาคกลาง นับเป็นจุดเชื่อมโยงที่สำคัญในการแลกเปลี่ยนสินค้า และยังเป็นเส้นทางการค้าและวัฒนธรรมระหว่างพื้นที่ภาคกลางและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีความสำคัญมาตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ตอนปลาย วัฒนธรรมทวารวดี และขอม ตามลำดับ
 |
 |
ก่อนที่เมืองศรีเทพจะถูกทิ้งร้างไปด้วยสาเหตุโรคระบาดร้ายแรงหรือปัญหาภัยแล้ง ในราวปลายพุทธศตวรรษที่ 18 – ต้นพุทธศตวรรษที่ 19 อันเป็นช่วงก่อนที่สุโขทัย อยุธยา จะเจริญรุ่งเรืองขึ้นมาแทนที่ในบริเวณลุ่มแม่น้ำป่าสัก และมีการตั้งถิ่นฐานที่อยู่อาศัยอย่างต่อเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน
 |
 |
เมืองศรีเทพเป็นเมืองที่มีคูเมืองกำแพงล้อมรอบแบบเมืองในวัฒนธรรมทวารวดี ภายในเมืองศรีเทพจะแบ่งออกเป็น 2 ส่วน ได้แก่ เมืองในและเมืองนอก มีพื้นที่ประมาณ 4.7 ตารางกิโลเมตร หรือ 2,889 ไร่ เมืองใน ผังเมืองค่อนข้างกลม มีภูมิประเทศเป็นพื้นที่ราบลอนลูกคลื่น มีโบราณสถานกระจายอยู่ 48 แห่ง ที่เกี่ยวข้องกับพุทธศาสนาและศาสนาฮินดู
เมืองนอก ตั้งอยู่ทางด้านทิศตะวันออกของเมืองใน ผังเมืองค่อนข้างเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้ามุมมน ภายในตัวเมืองสำรวจพบโบราณสถานจำนวน 64 แห่ง มีสระน้ำโบราณจำนวนมาก นอกคูเมืองยังมีการสำรวจพบโบราณสถานอีกจำนวน 50 แห่ง โดยมีโบราณสถานเขาคลังนอกที่เป็นสถาปัตยกรรมเนื่องในวัฒนธรรมทวารวดี และโบราณสถานปรางค์ฤาษีที่เป็นสถาปัตยกรรมเนื่องในวัฒนธรรมเขมร
 |
 |
ในปี พ.ศ. 2447 สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ เมื่อทรงดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงมหาดไทย ได้เสด็จตรวจราชการมณฑลเพชรบูรณ์ ทรงตั้งพระทัยจะค้นหาเมืองศรีเทพตามที่ปรากฏในทำเนียบเก่าที่บอกรายชื่อหัวเมืองในสมัยอยุธยาและรัตนโกสินทร์ จนได้พบเมืองโบราณขนาดใหญ่ใกล้กับเมืองวิเชียรบุรี หรือเมืองท่าโรงในอดีต และเมืองศรีเทพ
กรมพระยาดำรงราชานุภาพ จึงสันนิษฐานว่า เมืองโบราณแห่งนี้น่าจะเป็นต้นเค้าของการเรียกชื่อเดิมของเมืองวิเชียรบุรีว่า เมืองศรีเทพ ต่อมาพระองค์ทรงค้นพบสมุดดำเล่มหนึ่ง กล่าวถึงการให้คนเชิญตราสารไปบอกข่าวการสิ้นพระชนม์ของรัชกาลที่ 2 ไปตามหัวเมืองต่าง ๆ และมีอยู่เส้นทางหนึ่งไปเมืองสระบุรี เมืองชัยบาดาล เมืองศรีเทพ เมืองเพชรบูรณ์ พระองค์ทรงตั้งสมมติฐานว่าเมืองศรีเทพน่าจะอยู่ทางป่าสัก
เมื่อเสด็จตรวจราชการมณฑลเพชรบูรณ์ได้จัดหาผู้ชำนาญพื้นที่ และถามไถ่หาความจากชาวบ้านในพื้นที่ เพื่อที่จะตรวจสอบถามว่ามีเมืองโบราณอยู่ใกล้ลำน้ำป่าสักที่ไหนบ้าง และได้ทำการค้นหาอย่างจริงจัง จนในที่สุดก็ค้นพบเมืองโบราณแห่งหนึ่งซึ่งตั้งอยู่ใกล้กับลำน้ำป่าสัก และทรงเรียกเมืองนี้ว่า เมืองศรีเทพ
การขุดค้นเริ่มขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2521 โดยกรมศิลปากร พบว่าภายในพื้นที่บริเวณเขตเมืองโบราณนั้น ไม่มีชาวบ้านคนไหนเข้าไปตั้งถิ่นฐานอยู่ภายในเมืองโบราณเลย แต่กลับสร้างบ้านและตั้งถิ่นฐานอยู่รอบนอกเขตเมืองโบราณเท่านั้น ชาวบ้านเล่าว่า พื้นที่ในเมืองโบราณ มีความเชื่อว่าเป็นพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ เป็นที่อยู่ของเทพเทวดา
เมืองโบราณแห่งนี้เทพเทวดาได้สร้างเอาไว้ก่อนที่จะขึ้นไปอยู่บนสวรรค์ ในสมัยก่อนจึงไม่มีใครกล้าเข้าไปอยู่อาศัย และมีความเชื่อว่าหากใครเข้าไปอยู่ในเมืองโบราณแห่งนี้จะเกิดอาเพศ บ้างก็ล้มป่วยโดยไม่มีสาเหตุ หรือบางคนถึงขั้นเสียสติ ชาวบ้านจึงทำได้แค่ล่าสัตย์ หรือหาอาหารในพื้นที่แห่งนี้เท่านั้น
เมืองโบราณศรีเทพ ถือเป็นถือเป็นแหล่งมรดกโลกลำดับที่ 7 ของไทย และเป็นมรดกโลกทางวัฒนธรรมแห่งที่ 4 ของไทย
โดยปัจจุบัน ประเทศไทย มีมรดกโลก 7 แหล่ง ได้แก่
มรดกโลกทางวัฒนธรรม 4 แห่ง คือ
-เมืองประวัติศาสตร์สุโขทัยและเมืองบริวาร (ปี 2534)
-นครประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา (ปี 2534)
-แหล่งโบราณคดีบ้านเชียง (ปี 2535)
-เมืองโบราณศรีเทพ (ล่าสุด ปี 2566)
มรดกโลกทางธรรมชาติ 3 แห่งคือ
-เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่ – ห้วยขาแข้ง (ปี 2534)
-กลุ่มป่าดงพญาเย็น-เขาใหญ่ (ปี 2548)
-กลุ่มป่าแก่งกระจาน (ปี 2564)
CR/photo / อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ
Facebook Comments Box
